2018 jyly 20 naýryz kúni «Jebeý» Respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Omaráli Ádilbekuly, Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynyń bas hatshysy, Jebeýdiń keńes múshesi Rahym Aıypuly, keńes músheleri Jeńis Ámirbekuly, Sáýlen Toqqazyuly Astana qalasynda QHR-nyń Qazaqstandaǵy tótenshe jáne ókiletti elshisi Chjań Hanhýeı myrzanyń qabyldaýynda bolǵan, dep jazady Qamshy.kz uıym saıtyndaǵy aqparatqa súıenip.
Qytaı elshiliginiń qyzmetkerleri «Jebeý» birlestigine Naýryz merekesine quttyqtaý aıtyp, dástúrli dıplomatıalyq dıalogtan keıin sáýirde SHUAR-ǵa elshiliktiń delegasıasy baratyndyǵyn aıqan. SHUAR-daǵy qalyptasqan jaǵdaı boıynsha bólinip-jarylǵan otbasylardyń talap-tilekterin Astanadaǵy elshilik pen Almatydaǵy bas konsýldyqqa joldaýyn eskertken.
Aıta ketsek, QHR-nyń Almatydaǵy bas konsýldyǵy qazaqtyń dástúrli Naýryz merekesine arnap Jambyl atyndaǵy fılarmonıada saýyq kesh ótkizgen. Saıttaǵy aqparatta «Jebeý» Respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń keńes músheleri keshke qatyspaǵan. Kerisinshe bas konsýldyqqa arnaıy hat jazyp, SHUAR-da oryn alyp jatqan eki eldiń dostyq qarym-qatynasyna syzat túsiretin zańsyzdyqtar men keleńsizdikterdi atap ótken.
QHR-nyń Almatydaǵy bas konsýly Chjan veıge 9 naýryzda jiberilgen «Jebeý» birlestiginiń hatynda «Birlestigimiz eki el qarym-qatynasyn oıdaǵydaı eskerip, kezinde konsýldyqtaryǵyzǵa, jáne sizder arqyly SHUAR úkimetine atalǵan máselelerge jolyqqan kisilerdiń aryz-shaǵymdaryn naqty dálelmen jetkizgen bolatynbyz. Alaıda, ótken jyldyń sońǵy jarymynan beri qaraı naqty nemese qanaǵattanarlyq jaýap ala almaı otyrmyz. Jasy ulǵaıǵan naýqas zeınetkerlerdiń SHUAR-da qamqorshysyz qalyp qoıýy, ata-anasy kele almaǵan balalardyń Qazaqstanda tiri jetimniń kúıin keshýi, ony deseńiz, Qazaqstan azamattyǵyn alǵan kisilerdiń eshqandaı sebep-syltaýsyz “saıası úırený ortalyqtaryna” jiberilýi sıaqty adam sanasyna kirmeıtin jáıtter shash etekten. Bıyl jyl bastalǵaly bul áńgime saıabyrsyǵannyń ornyna, órship aldy. Qystyq kanıkýlǵa ketken oqýshylar men stýdentterdiń basym kópshiligi qaıtyp kele almaǵandyqtan, oqýlaryn tastaýǵa májbúr boldy.
Bizdiń birlestigimiz Qazaqstandaǵy oralmandardyń quqyq-múddesin qorǵaýda ózindik oryny bar, sondaı-aq, sizdermen selbesip jumys istep kele jatqan úkimettik emes uıym. Sondyqtan da, oralman qaýymy, tipti, Qazaqstan qoǵamy bizge úmit artyp otyr, sizder arqyly atalǵan máselelerdi sheship beredi, nemese suraqtarymyzǵa tolyqqandy jaýap beredi dep kútedi. Sharasyzdyq bizdi yryqsyz jaǵdaıǵa ıtermelep otyr. Ótken aıda sizderdiń bastamalaryńyzǵa selbesip, biraz oralman azamattardy Almatydaǵy Qytaıdyń eski jańa jyl keshine qatysýǵa uıystyrǵan edik. Osyǵan túsinbeýshilik bildirip jatqandar bar: “Sonshama qandastarymyz SHUAR-da zańsyz qyspaqqa túsip, qınalyp jatqanda, sol eldiń konsýldyǵy uıymdastyrǵan merekelik sharaǵa qatysý aqylǵa syımaıdy, tipti satqyndyq” dep baǵalap, Jebeý birlestigi “konsýldyq arqyly eshteńeni sheshe almasa, kim úshin isteıtin uıym?” dep suraq qoıýda. Mine bul bizdiń birlestigimizge qoǵamda teris pikir qalyptastyryp otyr. Birlestik jaǵynan sizge jazǵan hattar men aryzdarymyzǵa jaýap ala almaı otyrmyz», delingen.
Hat jazǵannyń ertesi konsýldyq ister bóliminiń basshysy Dý Chján hanym birlestik tóraǵasy Omaráli Ádilbekke telefon shalyp bas konsýldyqtyń bul máselege aıyryqsha nazar aýdaryp otyrǵanyn, birlestik keńes múshelerin 11 naýryzda bas konsýldyqqa ashyq dıalogqa shaqyrǵan. «Jebeý» jınalysty óz keńsesinde ótkizýdi ári bas konsýldyń óziniń qatysýyn talap etken. Naýryzdyń 11 kúni saǵat 11:00-de bas konsýldyń orynbasary Mıao Honbo myrza, konsýldyq isteri bóliminiń basshysy Dý Chján hanym jáne sol bólimniń qyzmetkeri Haı La hanym «Jebeý» keńsesine baryp, birlestiktiń keńes múshelerimen qalyptasqan máseleler jóninde pikirtalas ótkizgen.
Omaráli Ádilbekuly «SHUAR-da qalyptasqan kúrdeli jaǵdaı barlyq azamattardy alańdatyp otyr. Biz byltyr jyl basynan bastap sizderge, Astanadaǵy elshilikke, Qytaıdaǵy qatysty mekemelerge kóptegen hat jazdyq. Keı máseleler sheshildi, keı suraqtarǵa jaýap keldi. Endi emin-erkin pikir almasyp, qalyptasqan máselelerdiń durys sheshilýine túrtki bolsaq deımin» dep bastaǵan áńgimesin.
Jaýabynda Mıao Honbo: «Sizder jibergen hattardy, aryz shaǵymdardy tıisti oryndarǵa jiberdik. Biz tek usynys bere alamyz, kúshtik qurylymdar men atqarýshy organnyń bıligine aralasa almaımyz. Al jaýap hattyń keshigýine kelsek, Beıjińde eki quryltaı ashylyp, úkimette ózgeris bolyp jatyr. Konstıtýsıada ózgerister engizildi. Al SHUAR-dyń jaǵdaıyn menen jaqsy bilesizder, memlekettik qurylymdaǵy kadrlerdiń 1/3-i qyzmetinen tómendetilgen. Osydan kóptegen jumystar aqsap jatyr. Sizder qoǵamdyq uıym retinde qandastaryńyzdyń zańdy quqyn qorǵaý jolynda mindetterińizdi durys atqardyńyzdar. Biz de dıplomatıalyq jumysymyzdy tıisinshe atqaryp jatyrmyz. Endi sabyr kerek, ár istiń sheshimi bolady dep úmittenemiz. QR azamattarynyń Qytaıǵa baryp ustalyp qalýy sol azamattyń QR azamattyǵyn alýdan buryn QHR azamattyǵynan shyǵý týraly tıisti erejelerdi buzǵan bolýy múmkin, sondyqtan osy jáıtterdi anyqtaý úshin ýaqytsha qaldyrylyp otyrǵan bolýy kerek dep oılaımyn. QHR-nyń azamattyǵy týraly zańynyń 3 bap 9 tarmaǵynda shetel azamattyǵyn qabyldaǵan kisilerdiń QHR azamattyǵy sol sátten avtomatty túrde joıylady degenmen osy zańnyń 12 babynda áskerı adamdar men memlekettik qyzmetkerler úkimettiń ruhsatynsyz sheteldiń azamattyǵyn alýǵa bolmaıdy delingen. Ol azamattar osy talapty oryndamaǵan bolsa kerek», - deı kele, Qytaıdaǵy memlekettik qyzmette bolǵandardyń QR yqtıarhatynyń alynýyn zańsyzdyq ári jergilikti atqarýshy organdardyń asyra silteýi dep baǵalaǵan.
Rahym Aıypulynyń: «Zeınetke shyqqan adamdar osy sanatqa kire me?»,- degen suraǵyna Mıao Honbo: «bul jóninde talas bar. Bireýler kiredi deıdi, bireýler kirmeıdi deıdi», - dep naqty jaýap bere almaǵan.
Áńgime barysynda Qazaqstan azamattarynyń Qytaıda qamalýy men ondaǵy etnıkalyq qazaqtardyń qujattyq jáne búrokratıalyq qysym kórip otyrǵanynyń bir sebebi retinde Qytaıda qazir júrip jatqan bıliktegi ózgerister men saıası reforma ekeni aıtylǵan. Ári Qytaı konsýldyǵynyń ókilderi kez kelgen azamattyń talap-tilekterin qabyldaýǵa daıyn ekenin, eki el arasyndaǵy baılanystyń barlyq baǵytta jaqsara túsýine múddeli ekenin jetkizgen.
